Polisiye romanların büyük kuramcısı S.S. Van Dine’ın'ın kaleminden Polisiye Roman Yazmanın 20 kuralı, polisiye meraklılarına özel.
Makaleden bazı notlar
Kuralları okurken en çok dikkatimi çeken uyarılardan biri kesinlikle bir aşk hikayesine yer verilmemesi gerektiğini vurgulamasıydı. Aşk hikayesinin okuyucuyu gereksiz bir duygusallığa sürükleyeceği ve konuyu akılcılıktan duygusallığa çekeceği belirtiliyordu. Van Dine makalesinde, polisiye romanının amacının aşıkları evlendirmek değil, cinayeti çözmek olduğunu bu nedenle duygusallığın okuyucu yoldan çıkardığını söylüyordu.
Kusursuz cinayet şart
Okurun romandan beklentilerine atıf yapan Van Dine, Amerikalıların insancıl olduğunu, bu nedenle iyi bir cinayet kurgusunun onların korku ve intikam duygularını coşturduğunu, okurda zanlıyı hemen adalete teslim etme isteğinin doğduğunu belirtiyor. Kusursuz bir cinayet işlendiğinde bu isteğin 3-4 kat arttığını da not düşüyor.
Cinayet yöntemi ve onu araştırma şeklinin tamamen bilimsel olması gerektiği de makalede üzerinde önemle durulan ayrıntılardan. Eğer yazar bilim ötesi veya uydurma araçlarla cinayet silahı ya da yöntemi kurgularsa okuyucunun inandırmakta güçlük çekebilir. Yazar kendini fantezi dünyasına kaptırırsa polisiye türünden giderek uzaklaşır ve macera romanına yelken açmasına neden olur.
Okuyucu cinayeti ayrıntılı bilmeli
Makalede geçen bir diğer önemli nokta da cinayetin okuyucuya açık seçik tüm ayrıntılarıyla anlatılmasıdır. Yani, okuyucu kitabı bitirdiğinde cinayetin hangi ipuçlarıyla çözüldüğünü öğrendikten sonra kitabı yeniden okuyup, aynı ipuçlarını kendisi de bularak cinayeti çözebilmelidir.
Diğer ipuçlarını öğrenmek için Polisiye Roman Yazmanın 20 Kuralı'na bakalım.
Polisiye edebiyat araştırmacısı ve yazar S.S. van Dine "Polisiye roman yazmak için uyulması gereken 20 kural"ı şöyle sıralıyor:
1 - İpuçları okuyucudan saklanmamalı, okuyucu ile dedektife eşit imkânlar sağlanmalı.
2 - Suçlunun dedektife oynadığı oyunların haricinde okuyuca akıl karıştırıcı fazladan oyun yapılmamalı.
3 - İşin içine aşk girmemeli. Asıl konu bir suçluyu adalete teslim etmek olmalı.
4 - Asıl suçlu, dedektif çıkmamalı.
5 - Suçlu, akıl yürütme ile bulunmalı, Tenten'in yaptığı gibi tesadüfen değil.
6 - Bir dedektif ipuçlarını toplamalı, analiz etmeli ve çözmeli.
7 - Mutlaka bir cinayet olmalı, 300 sayfada cinayetten az bir şey anlatmak okuyucunun çabasına saygısızlıktır.
8 - Suçlar doğal yoldan çözülmeli. Fal baktırmak, ruh çağırmak, kristal küre döndürmek gibi paranormal yöntemler sayılmıyor.
9 - Kahraman sadece bir dedektif olmalı, birden çok dedektif, okuyucuya haksızlık ve 1. ile 2. maddeye ihanettir.
10 - Suçlu, hikâyede önemi olan biri olmalı, okuyucu tarafından tanınmalıdır.
11 - Katil, uşak çıkmamalıdır. Bu en çaresiz yazarların yöntemidir.
12 - Kaç suç işlenirse işlensin, tek bir suçlu olmalıdır.
13 - Gizli örgütlerin ve mafyanın dedektif öykülerinde yeri yoktur.
14 - Suç ve araştırma, bilim-kurgu sınırlarına girmemeli, mantıklı olmalıdır.
15 - Gerçekler hep göz önünde olmalıdır. Okuyucu kitabı bir kere daha okursa, finalden önce de her şeyin yerli yerine oturduğunu görebilmelidir.
16 - Bir polisiye uzun betimlemelere, edebi karakter çalışmalarına yer vermemelidir. Bunlar heyecanı düşüren etkenlerdir.
17 - Profesyonel bir suçlu, suçluluk hissi duymaz, polisiye romanlardaki suçlular da duymamalıdır.
18 - Polisiye romandaki suç asla kaza veya intihar çıkmamalıdır. Okuyucunun kalbini kırmamak için suçun dahiyane şekilde önceden planlanmasına özen gösterilmelidir.
19 - Suçun arkasındaki sebepler kişisel olmalıdır, uluslararası komplolar ya da sadece para sebebiyle işlenen suçlar ucuz numaralardır.
20 - Aşağıda sayılacak durumlar ve objeler, kendine saygısı olan bir yazar tarafından asla kullanılmamalıdır. O kadar çok kullanılmışlardır ki, türün sevenlerine çok aşinadırlar, yazarın orijinalliğine büyük zarar verirler:
a) Suç mahallinde bırakılan sigaranın markası ile suçluyu tanımak.
b) Suçluyu korkutmak için kullanılan sahte ruh çağırma seansları.
c) Parmak izleri.
d) Suçluya havlamayan ve içeriden biri olduğunu ortaya çıkaran köpek.
e) Suçlu zannedilen kişinin, şeytanî ikizinin suçlu çıkması.
f) Bayıltıcı şırınga.
1 - İpuçları okuyucudan saklanmamalı, okuyucu ile dedektife eşit imkânlar sağlanmalı.
2 - Suçlunun dedektife oynadığı oyunların haricinde okuyuca akıl karıştırıcı fazladan oyun yapılmamalı.
3 - İşin içine aşk girmemeli. Asıl konu bir suçluyu adalete teslim etmek olmalı.
4 - Asıl suçlu, dedektif çıkmamalı.
5 - Suçlu, akıl yürütme ile bulunmalı, Tenten'in yaptığı gibi tesadüfen değil.
6 - Bir dedektif ipuçlarını toplamalı, analiz etmeli ve çözmeli.
7 - Mutlaka bir cinayet olmalı, 300 sayfada cinayetten az bir şey anlatmak okuyucunun çabasına saygısızlıktır.
8 - Suçlar doğal yoldan çözülmeli. Fal baktırmak, ruh çağırmak, kristal küre döndürmek gibi paranormal yöntemler sayılmıyor.
9 - Kahraman sadece bir dedektif olmalı, birden çok dedektif, okuyucuya haksızlık ve 1. ile 2. maddeye ihanettir.
10 - Suçlu, hikâyede önemi olan biri olmalı, okuyucu tarafından tanınmalıdır.
11 - Katil, uşak çıkmamalıdır. Bu en çaresiz yazarların yöntemidir.
12 - Kaç suç işlenirse işlensin, tek bir suçlu olmalıdır.
13 - Gizli örgütlerin ve mafyanın dedektif öykülerinde yeri yoktur.
14 - Suç ve araştırma, bilim-kurgu sınırlarına girmemeli, mantıklı olmalıdır.
15 - Gerçekler hep göz önünde olmalıdır. Okuyucu kitabı bir kere daha okursa, finalden önce de her şeyin yerli yerine oturduğunu görebilmelidir.
16 - Bir polisiye uzun betimlemelere, edebi karakter çalışmalarına yer vermemelidir. Bunlar heyecanı düşüren etkenlerdir.
17 - Profesyonel bir suçlu, suçluluk hissi duymaz, polisiye romanlardaki suçlular da duymamalıdır.
18 - Polisiye romandaki suç asla kaza veya intihar çıkmamalıdır. Okuyucunun kalbini kırmamak için suçun dahiyane şekilde önceden planlanmasına özen gösterilmelidir.
19 - Suçun arkasındaki sebepler kişisel olmalıdır, uluslararası komplolar ya da sadece para sebebiyle işlenen suçlar ucuz numaralardır.
20 - Aşağıda sayılacak durumlar ve objeler, kendine saygısı olan bir yazar tarafından asla kullanılmamalıdır. O kadar çok kullanılmışlardır ki, türün sevenlerine çok aşinadırlar, yazarın orijinalliğine büyük zarar verirler:
a) Suç mahallinde bırakılan sigaranın markası ile suçluyu tanımak.
b) Suçluyu korkutmak için kullanılan sahte ruh çağırma seansları.
c) Parmak izleri.
d) Suçluya havlamayan ve içeriden biri olduğunu ortaya çıkaran köpek.
e) Suçlu zannedilen kişinin, şeytanî ikizinin suçlu çıkması.
f) Bayıltıcı şırınga.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder